پاسخ
پاسخ: مقدمه اينكه انسان در صدد تهذيب نفس و كسب كمالات انساني باشد و براي موفقيت در اين راه درخواست كمك كند جاي تبريك دارد! چرا كه در اصطلاح اين مرحله را مرحلهي طلب مينامند و تا اين «خواست» و «طلب» وجود نداشته باشد در كسب فضائل انساني توفيقي حاصل نميشود. اينك پاسخ: آنچه از آيات و روايات بر ميآيد اين است كه سر منشأ گناهان «غفلت» ميباشد. از اين رو برخي بزرگان اولين منزل و اولين گام در تهذيب نفس را «يقظه» يعني بيداري از خواب غفلت ميدانند. دومين گام و منزل، تفكر ميباشد. آري بعد از بيداري نوبت به تفكر ميرسد نياز است بوسيله تفكر زنگار غفلت را از آيينه دل زدود تا حقايق در آن تجلي كند. هشدارهاي قرآن با عبارتهاي «افلا تعقلون» آيا انديشه نميكنيد و «افلا تذكرون» آيا متذكر نميشويد و «افلا تتفكرون» آيا تفكر نميكنيد و مانند آن؛ فريادهايي است كه قرآن ميزند تا از خواب سنگين غفلت بيدار شويم و آمادهي حركت به سوي مقصد شويم. ممكن است سوال شود تفكر در مورد چي؟! تفكر در مورد اين كه چي بنا بود بشويم و چي شديم. مگر نه اين كه انسان خليفة اللَّه است و استعدادهاي زيادي دارد كه بايد به شكوفايي برساند و انسان اشرف مخلوقات است، «أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا» آيا به همين لذت زودگذر دنيا راضي شديد؟! تفكر در مورد اين كه خداوند شاهد اعمال و رفتار ماست. مگر نه اينكه اگر بچهي كوچكي در اطاق باشد، «دست از پا خطا نميكنيم» چطور از بچه حيا ميكنيم ولي از خدا خير! تفكر در مورد اين كه گناه با جسم و روح ما چه ميكند! تفكر در مورد اين كه گناه با دنيا و آخرت ما چه ميكند! مگر خداوند نفرمود كه عاقبت گناهكاران جهنم عذاب آلود است! و هر كه گناه بكند در اين دنيا زندگي او سخت ميشود! مگر اهلبيت به ما گوشزد نكردند كه: گناه رزق و روزي را دفع ميكند. گناه بلا را نازل ميكند. گناه نعمتها را تغيير ميدهد و ميگيرد. گناه مانع استجابت دعا ميشود. و بالاخره اين كه استمرار گناه باعث تكذيب خداوند ميشود. و از طرفي تفكر در عظمت خداوند! تفكر در نعمت هايي كه خداوند به ما داده! تفكر در اعمال و رفتار ما در قبال آن همه لطف خدا! و... به نظر ميرسد تفكر در اين امور انسان را از خواب غفلت بيدار ميكند، تا نوبت گام بعدي شود. سومين گام و منزل، منزل اراده و عزم راسخ است. آري بعد از بيداريِ جديدِ حاصل از تفكر، انسان از گذشتهي خود پشيمان ميشود و رو به توبه و انابه ميآورد اينجاست كه به ارادهي محكم، بر ترك گناه و جبران گذشته نياز دارد. كه به طور طبيعي اين انقلاب دروني و اراده محكم، نياز به محرك دارد. كه محرك دروني تفكر بود و محرك بيروني نيز ميتواند آيات قرآن و روايات اهل بيت باشد. چرا كه از آيات قرآن بر ميآيد كه: تدبر در قرآن قفل دل را باز ميكند و روايات اهلبيت هم باعث حيات دل ميشوند. و شركت در مجالس اهلبيت و شنيدن موعظه محرك خوبي براي ادامه راه ميباشد. چرا كه گفته شده در اين راه براي دلهاي آماده موعظه، معجزه ميكند. تذكرات: اينك نظر شما را به نكات ديگري در اين باره به اختصار جلب ميكنيم: 1. بديهي است كه به موازات مراحل قبلي، مواظبت بر انجام واجبات بويژه نمازهاي واجب ضروري ميباشد. چرا كه؛ «إِنَّ الصَّلاَةَ تَنْهَي عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ» 2. درخواست از خدا و اميد به رحمت خداوند چرا كه يأس از رحمت او، خود از گناهان كبيره ميباشد. 3. توسل به اهلبيت و درخواست كمك و ياري از آن بزرگواران براي موفقيت در اين راه. (چرا كه آنها واسطهي فيض و رحمت الهي بر بندگان هستند). 4. ارتباط با علما و شركت در مجالس آنها. 5. مطالعه زندگي نامه علما و اولياي خدا. 6. پرهيز از پرخوري و پرخوابي. 7. لحظات خلوت خود را با مطالعهي كتاب و كار و فعاليت ورزشي غني سازي كنيم. معرفي كتاب: براي مطالعهي بيشتر در اين زمينه رجوع فرماييد به: 1. اخلاق در قرآن آيت اللَّه مكارم شيرازي 2. قلب سليم شهيد دستغيب 3. تهذيب نفس آيت اللَّه اميني 4. گناهان كبيره شهيد دستغيب 5. گناهشناسي محمد محمدي اشتهاردي :